شریفی و حق نیا در سال ۱۳۸۵ اظهار داشتند که کود زیستی نیتروکسین بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم سبلان مؤثر است، به طوری که این گود بر عملکرد دانه و کاه، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در متر مربع اثر مثبت داشته است.
نتایج Reynders & Vlassak در سال ۱۹۸۲ حاکی از آن است که ظرفیت پنجه زنی بالا همراه با ظرفیت جذب مواد غذایی پس از تلقیح با باکتری Azotobacter brasilense در گندم باعث افزایش عملکرد شد.
Wu et al در آزمایشی در سال (۲۰۰۵) بر روی گیاه ذرت گزارش کردند که مصرف کودهای زیستی علاوه بر بهبود وضعیت غذایی گیاه باعث بهبود خصوصیات خاک هم شد.
توحیدی مقدم و همکاران در سال ۱۳۸۶ در آزمایش خود بر روی گیاه ذرت نشان دادند که در حضور باکتری های حل کننده فسفات (سودوموناس پوتیدا و باسیلوس) میزان مصرف کودهای شیمیایی فسفات به بیش از نصف کاهش می یابد.
احتشامی و همکاران در سال ۱۳۸۶ بیان کردند که تلقیح بذرهای ذرت با مایکوریزا و ریزجانداران حل کننده فسفات اثر مثبتی بر جذب عناصر غذایی و عملکرد دارد.
راثی پور و علی اصغر زاده در سال ۱۳۸۶ در تحقیقی روی اثرات متقابل باکتری های حل کننده فسفات و برادی ژاپونیکوم در سویا گزارش کردند که باکتری های حل کننده فسفات باعث افزایش وزن خشک، درصد N,P,K در اندام هوایی، وزن تر و خشک گره های ریشه ای شدند.
در آزمایشی اثرات متقابل تلقیح بذور سورگوم با ترکیبی از باکتری های باسیلوس، سرایتا و سودوموناس و قارچ مایکوریزایی گلوموس ۴۵ روز پس از کاشت بررسی شد. نتایج نشان داد ترکیب ۳ نژاد باکتری و قارچ مایکوریزا رشد گیاه را ۱۷ تا ۲۰ درصد افزایش داد (Hameeda et al., 2007)
طی آزمایشی اثرات متقابل تثبیت کنندگان نیتروپن و باکتری های حل کننده فسفات در گیاه جو مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده شد، نیتروژن قابل دسترس گیاه و محتوی فسفر بافت های گیاهی به طور معنی داری افزایش یافت. تأمین و حفظ تعادل مواد غذایی گیاه و بهبود جذب نیتروژن و فسفر توسط ریشه گیاه، مهم ترین مکانیسم متقابل بین گیاه و باکتری می با شد. آزمایش های مزرعه ای ۳ رقم جو نشان داد، تلفیق این میکرو ارگانیسم ها به طور معنی داری باعث افزایش عملکرد گیاه گردید (Belimov et al., 1995)
در یک بررسی اثرات تلقیح برنج به وسیله آزتو باکتر، سودوموناس و آسپرژیلوس مورد برسسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، این میکروارگانیسم ها می توانند باعث افزایش مصرف مواد غذایی توسط گیاه و در نتیجه افزایش عملکرد گردند، همچنین با تلقیح خاک، می توان مصرف کودهای شیمیایی سوپر فسفات را کاهش داد (Kundu, 1984)
در آزمایشی باکتری های محیط ریشه ای واریته های مختلف جو در سطوح مختلف خاک، مورد بررسی قرار گرفت و همبستگی منفی، بین سطوح نیتروژن خاک و میزان رشد ریشه های بذری جو مشاهده گردید (Liljeroth et al., 1990)
۲-۱۸- هدف از مطالعه
به دلیل اینکه اطلاعات کافی در زمینه زراعت گیاهان دارویى از جمله نعناع فلفلی در منطقه در دست نیست ونیز اثرات کودهای زیستی بر این گیاهان مورد بررسی قرار نگرفته است، در این تحقیق تأثیر کودهای زیستی بر روی صفات رویشی و میزان و عملکرد اسانس گیاه دارویی نعناع فلفلی با هدف حرکت در راستای کشاورزی پایدار مورد بررسی قرار گرفته است، تا در صورتی که بر صفات مذکور اثرات مثبت داشته باشند بتوان این کودها را جانشین کودهای شیمیایی نمود تا ضمن کاهش آلودگی های ناشی از مصرف کودهای شیمیایی و کاهش هزینه های تولید، گامی مؤثر در راستای حفظ محیط زیست و سلامت جامعه برداشت.
فصل سوم
« مواد و روش ها »
۳-۱- مشخصات محل انجام طرح
۳-۱-۱- زمان و محل اجرای طرح
این پژوهش در سال زراعی ۱۳۸۷ در قطعه زمینی به مساحت ۲۲×۳۳ متر در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک ( کیلومتر ۴ جاده اراک-خمین ) با مختصات، عرض جغرافیایی ۳۴ درجه و۵ دقیقه و طول جغرافیایی ۴۹ درجه و۴۲ دقیقه و ارتفاع۱۷۵۷متر از سطح دریا انجام شد.
۳-۱-۲- موقعیت جغرافیایی استان مرکزی
بخشی از فلات مرکزی ایران است که بین رشته کوه های البرز و زاگرس و در مجاورت کویر مرکزی بین ۳۳ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۳۵ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۵۷ دقیقه تا ۵۱ درجه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است و استان های هم مرز آن عبارتند از: در شمال استان های تهران و قزوین، در جنوب استان های اصفهان و لرستان، در شرق استان های اصفهان و تهران، و در غرب استان همدان.
مساحت کل استان مرکزی حدود ۲۹۱۵۲ کیلومتر مربع است از لحاظ ویژگی های توپوگرافی ، ۹۱/۳۳ درصد مساحت آن را کوه هاو ۹۳/۱۴ درصد مساحت آن را تپه ها و ۷۶/۱۳ درصد را فلات ها و مابقی را دشت ها تشکیل می دهد.
۳-۱-۳- نا همواری ها
مهمترین ارتفاعات استان را قسمتی از کوه های مرکزی و قسمتی از کوه های زاگرس تشکیل می دهند. بلندترین ارتفاعات استان قله شهباز در غرب اراک با ۳۳۸۸ متر ارتفاع در رشته کوه راسوند است و پست ترین منطقه را دشتی در جنوب ساوه با ۹۵۰ متر ارتفاع ازسطح دریاتشکیل می دهد. عمده مناطق کوهستانی این استان در شهرستان های سربند (شازند)، اراک، محلات و تفرش قرار دارند. کوه های این ناحیه از دو رشته تشکیل شده است. رشته اصلی از الوند جدا شده و بصورت دیواره های موازی، گاهی فشرده و گاهی گسترده به عرض چند کیلومتر و با طول ۲۸۰ کیلومتر از همدان تا راهگرد ادامه دارد. جهت اصلی آن از شمال غربی به جنوب کشیده شده و سپس به شمال شرقی متوجه می گردد. این ارتفاعات در سربند و شازند به نام راسوند و در اراک سپیدخانی نام دارند. قلل عمده این کوهها در راسوند (دوخواهران) به نام شهباز ۳۳۸۸ متر و سفیدخانی ۲۸۲۰ متر و در (قرق در) ۲۹۶۷ متر از سطح دریا ارتفاع دارند . رشته جبال راسوند به طرف جنوب شرقی ادامه داشته و به کوه های (الوندلکان) با ارتفاع ۳۰۵۶ متر در غرب خمین می پیوندد، سپس این رشته جبال به ارتفاعات (تخته کوه اردل) و جاسب پیوسته و پس از قطع شدن به وسیله دره قمرود به ارتفاعات کهک قم متصل می شود.رشته دوم کوه های این منطقه در چهل کیلومتری جنوب غربی شهر اراک از کوه های راسوند جدا شده بصورت دو رشته موازی از جنوب به سوی شمال امتداد یافته که این رشته کاملاً بر کوه های راسوند عمود بوده و دره معروف (چرّا) را با وسعت ۱۱۰۰ کیلومتر مربع به وجود آورده، عرض این کوهستان در بعضی نقاط از ۵۰ کیلومتر تجاوز کرده که جهت شمالی این کوهستان به ارتفاعات وفس، تفرش، آشتیان و خلجستان پیوسته و به سوی ساوه امتداد می یابد.ارتفاعات عمده آن در هزاوه اراک ۲۷۳۵ متر و در وفس به ۲۷۴۵ متر می رسد. کوه های عمده منطقه تفرش عبارتند از: کوه کوجه « کجه » با ارتفاع ۳۱۴۰ متر، قله بندیی ۲۶۰۰ متر قله گندم کوه ۲۱۵۹ متر و کوه کلاهک ۳۰۸۴ متر از سطح دریا ارتفاع دارند. در شمال شرقی شهرستان اراک رشته کوه های هفتاد قله قرار دارد که شهرستان محلات در شرق آن واقع شده و این کوه ها به رشته جبال راه گرد می پیوندد.
۳-۱-۴- آب و هوا
تنوع اقلیمی و آب و هوایی استان ناشی از نوسانات ارتفاعی آن است. بطوری که اختلاف ارتفاع بین پست ترین نقطه در دشت ساوه ( ۹۵۰ ) متر و بلندترین نقطه با قله شهباز ۳۳۸۸ حدود ۲۴۰۰ متر است بنابراین اختلاف سطح موجود سبب اختلاف و تنوع در آب وهواگردیده است. میانگین بارش سالانه از ۱۷۰ میلی متر در دشت ساوه و برخی از نواحی جنوب شرقی، تا ۴۵۰ میلی متر در ارتفاعات بالای ۲۰۰۰ متر متغیر است . میانگین سالانه دما نیز از ۱۸ درجه سانتیگراد در دشت ساوه تا ۴ درجه سانتیگراد در ارتفاعات تفاوت نشان می دهد. سردترین مناطق این استان، شهرستان های سربند، شازند، اراک هستند که متوسط روزهای یخبندان در زمستان از ۶۵ تا ۱۲۰ روز می باشد. همچنین میزان بارش باران در فصول مختلف آن نیز متفاوت است که این اختلاف در شهرستان اراک به شرح زیر است.

۳۷ درصد بارندگی در فصل بهار ، ۱ درصد بارندگی در فصل تابستان ، ۱۹ درصد بازندگی در فصل پائیز، ۴۳ درصد بارندگی در فصل زمستان. می توان گفت این استان از آب و هوای بیابانی، معتدل کوهستانی و سرد کوهستانی برخوردار است و زیر بادهای محلی از جهات مختلف، منشعب از جریان پر فشار آسیای مرکزی به جریان اقیانوس هند، اقیانوس آرام و دریای مدیترانه قرار دارد.
میزان رطوبت هوا و باران در این استان یکسان نیست. در مناطق کوهستانی، ریزش های جوی اغلب به صورت برف و در مناطق کم ارتفاع بیشتر به صورت باران ظاهر می شود. شمال استان در ناحیه زرند جزو کم باران ترین نواحی و ارتفاعات شازند در جنوب غرب از پرباران ترین مناطق استان است. استان مرکزی از یک طرف در کویر مرکزی و از طرف دیگر در محل زاویه چین خوردگی البرز وزاگرس واقع شده است. حدود ۳۸ درصد مساحت استان مرکزی در منطقه بیمه بیابانی بین کوهستان و بیابان قرار دار. خاک این مناطق برای کشاورزی مناسب و استفاده از آب قنات و رودخانه ها در این نواحی میسر است. می توان گفت تقریباً نیمی از مساحت استان را این نوع آب و هوا در بر گرفته است، سرزمین هایی که بیش از ۱۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارند.
پوشش گیاهی این ناحیه غنی تر و دوره رشد گیاهان نیز بیشتر از نواحی دیگر است و دیگر این که ۱۲ درصد از اراضی استان مرکزی که در ارتفاعات واقع شده اند آب و هوای سرد دارند. وجود برف دائمی در قله ها حاکی از آن است که میانگین دمای گرمترین ماه سال نیز بسیار پایین است. مراتع مرغوب استان در این نواحی واقع شده اند. بیشتر رودخانه های دایمی استان از این نواحی سرچشمه می گیرند. تراکم جمعیت در این مناطق چندان زیاد نیست. نمونه این آب و هوا را می توان درآستانه و شازند مشاهده کرد.
۳-۱-۵- منابع آب
براساس مطالعات انجام شده در حال حاضر مقدار آبی که از طریق رودخانه ها، قنات ها، چشمه ها و … به دست می آید، حدود ۲/۴ میلیارد متر مکعب است که تنها ۵۰ درصد آن در امور کشاورزی و موارد دیگر مورد استفاده قرار می گیرد
نقش کوه ها در نزولات جوی استان مرکزی اهمیت بسزایی دارد. بطور کلی متوسط میزان بارندگی سالیانه در این استان خوب است. در فصل زمستان در این استان کوه ها و مناطقی که بیش از سه هزار متر از سطح دریا ارتفاع دارند، در زیر قشر عظیمی از برف فرو می روند. برخی قلل این کوه ها، این برف ها را تا سال بعد محفوظ نگه می دارند، که این خود منابع سرشار آب برای استان به شمار می رود.
۳-۲- مشخصات خاک محل اجرای آزمایش
تجزیه شیمیایی نمونه های خاک، یکی از روش های تعیین مقدار عناصر غذایی موجود در آن است. عامل اصلی در این روش نحوه نمونه برداری است که باید با دقت تمام از جاهای مختلف وعمق های معین خاک تهیه شود. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی تنها نشان دهنده عناصر موجود در خاک است و نحوه و میزان جذب آنها توسط گیاه نیز مهم می باشد. بنابراین تجزیه شیمیایی خاک به منظور تعیین نیاز گیاه به کود در صورتی مفید خواهد بود که اطلاعاتی نیز در مورد جذب ومصرف عناصر توسط گیاه در دست داشته باشیم. سنجش ذخایر مواد غذایی خاک با آزمایشات کامل شیمیایی و فیزیکی، به منظور ارزیابی مواد غذایی مورد نیاز و قابل دسترسی گیاه انجام می گیرد.
بدین منظور، قبل از توزیع کود، نمونه خاکی به طور متوسط از عمق ۰-۳۰سانتی متر تهیه و به آزمایشگاه خاک شناسی استان مرکزی ارسال شد. نتایج این بررسی در جدول ۳-۱ ارائه شده است.
همانطور که ملاحظه می شود میزان نیتروژن که به فرم نیترات می باشد ۲/۶ میلی گرم بر کیلوگرم است. این مقدار نسبت به حد مطلوب که ۱۰ میلی گرم بر کیلو گرم می باشد بسیار کم است و نشان دهنده کمبود این عنصر در خاک است.
میزان فسفر قابل جذب در این خاک ۵/۸ میلی گرم بر کیلوگرم است. حد مطلوب این عنصر نیز باید بین ۱۰ تا ۱۵ میلی گرم بر کیلو گرم باشد. لذا میزان فسفر نیز با کمبود مواجه است.
جدول(۳-۱)خصوصیات نمونه خاک مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اراک