کلیـات تحقیق
۱-۱مقدمه
لغت انگلیسی آکسفورد ارائه می دهد، صنعت هتلداری و پذیرایی از گردشگران عبارت است از: پذیرش و فراهم آوردن اسباب لذت مهمان ها و یا گردشگران در محیطی آزاد.
کلمه لاتین( hospitality) از کلمه hospice اقتباس شده است که نام خانه هایی در قرون وسطی در اروپا بود که مهمانان و مسافران در آنجا اقامت داشتند و معنای دیگر آن، شخص غریبه بوده است.بنابراین مفهوم هتل داری فقط شامل هتل ها و رستوران ها نمی شود، بلکه در برگیرنده هر نوع سازمان و یا موسسه ای است که برای مسافران و یا گردشگران، امکانات اقامتی و غذایی فراهم می آورد. ارائه امکانات در صنعت هتلداری نیاز به مدیریت متخصص دارد. فراهم آوردن مکانی برای اقامت، خدمات غذایی، ساخت هتل و یا اقامت گاه، خدماتی از قبیل گرما، برق، نور مناسب، نظافت، نگهداری از هتل، نظارت بر کارکنان و کارمندان و همچنین ارائه غذاهایی از رضایت مشتریان را جلب کند، همگی گوشه هایی از مسئولیت های پیش روی مدیران این صنعت هستند(ملازاده،۱۳۸۹).

۱-۲ تعریف مساله
گردشگری به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می شود که در فرایند جذب و میهمانداری بین گردشگران، سازمان های مسافرتی، دولت های مبدا، دولت های میزبان و مردم محلی برقرار می شود. (گوهر ۱۳۸۳) برای توسعه هر صنعتی من جمله صنعت جهانگردی جهت بهره برداری به زیر ساخت های زیادی نیاز است که یکی از این زیر ساخت ها مبحث هتل ها می باشد. یکی از موارد هتلداری که ظرف چند دهه اخیر در ایران و برخی از کشورهای دنیا به شدت مورد توجه قرار گرفته است هتل های سنتی هستند. این گونه هتل ها با بهره گرفتن از امکانات موجود در هر منطقه به وجود می آیند. در استان یزد که خود به عنوان بزرگترین شهر خشت و گل جهان توسط سازمان جهانی یونسکو معرفی شده است و دارای منابع طبیعی و تاریخی منحصر به فرد زیادی است خانه هایی با قدمت را که طبق معماری اصیل یزدی و با توجه به منابع و امکانات ساخته شده اند را بازسازی کرده و از آن، هم به عنوان مقصد گردشگری و هم به عنوان اقامتگاه استفاده کرده اند، یعنی در واقع حرکت هوشمندانه ای بوده است که اقامتگاه را به جایی که فرد می خواهد ببیند تبدیل کرده اند. لذا بررسی موانع توسعه این صنعت و تدوین راهبردهایی برای حل مشکلات ان ضروری به نظر می رسد که برای این امر از تحلیل SWOT استفاده می کنیم.
در یک تعریف کلی می توان گفت SWOT تجزیه وتحلیلی ست که به سازمانها کمک می کند بتوانند منابع داخلی خود را در دوره های قوت وضعف تجزیه وتحلیل کرده وآنها را در برابر محیط خارجی به عنوان فرصتها وتهدیدها به کارگیرند. در این بررسی سعی داریم که به بررسی هتل های سنتی استان یزد بر اساس مدل SWOT بپردازیم.
سئوالاتی که این تحقیق با آن مواجه است عبارتند از:
عوامل محیطی خارجی که به عنوان فرصت برای هتل های سنتی وجود دارند کدامند؟
عوامل محیطی خارجی که به عنوان تهدید برای هتل های سنتی وجود دارند کدامند؟
عوامل محیطی داخلی که در حکم نقاط قوت هتل های سنتی قلمداد می شوند کدامند؟
عوامل محیطی داخلی که در حکم نقاط ضعف هتل های سنتی قلمداد می شوند کدامند؟
استراتژی های تهاجمی هتل های سنتی در وضعیت SO کدامند؟
استراتژی های تنوع هتل های سنتی در وضعیت ST کدامند؟
استراتژی های بازنگری هتل های سنتی در وضعیت WO کدامند؟
استراتژی های تدافعی( بقا) هتل های سنتی در وضعیت WT کدامند؟
۱-۳ ضرورت انجام تحقیق
در سال های اخیر بهره برداری از خانه های تاریخی و استفاده از آنها به عنوان هتل در چند استان ایران مثل اصفهان، کاشان و علی الخصوص استان یزد مورد توجه قرار گرفته است به گونه ای که تعداد این هتل ها در استان یزد از یک هتل ( هتل ملک التجار) در سال ۷۹ به ۲۲ هتل در سال ۹۱ افزایش یافته است. و این در حالی است که در حدود ۱۰ خانه تاریخی در استان یزد نیز در حال مرمت برای تبدیل شدن به هتل سنتی هستند. پس تدوین راهبردهایی برای بررسی و ارائه راهکار در اینگونه هتل ها ضروری به نظر می رسد. باید این راهبردها دقیقا برنامه ریزی شوند و در احداث هتل ها و سایر تسهیلات گردشگری وجاذبه ها باید به دقت عمل شود(تاجیک ۱۳۹۰).
۱-۴ سابقه تحقیق
برای تهیه طرح تحقیق، پژوهشگر نیاز دارد از تجارب پژوهشی دیگران در تدوین چارچوب نظری کار خود و طراحی روش شناسی آن استفاده کند و تکیه گاهی نیز برای استدلال در مرحله ارزیابی فرضیه ها فراهم می نماید. (حافظ نیا ۱۳۸۹) در رابطه با بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای صنعت گردشگری و تحلیل SWOT پژوهش های داخلی و خارجی متعددی انجام شده که در ادامه به چند مورد به اختصار اشاره می کنیم:
صرامی، اذانی و مومن زاده (۱۳۹۰) در مقاله خود فضاهای گردشگری شهر اصفهان با معیار دسترسی معلولین با بهره گرفتن از مدل SWOT مورد بررسی قرار داده اند و نتیجه گرفتند که اماکن گردشگری جهت استفاده معلولان درشهر اصفهان درسه وضعیت مناسب،تاحدی مناسب ونامناسب قرار دارند،که مسئولین جهت بهبود این وضعیت باید برنامه ریزی دقیقتر وصحیح ترنسبت به این موضوع داشته باشند.
بدری، رحمانی، قیداری و حسن پور(۱۳۹۰) در مقاله خود به بررسی راهبردهای توسعه اکوتوریزم در شهرستان مریوان با بهره گرفتن از تکنیک SWOT می پردازند که منجر به یافتن راهکارهای درسیاستگذاری و برنامه ریزی شهرستان مریوار شده است.
همچنین مریم اینالو (۲۰۱۱) در مقاله ای به بررسی کاربرد مدل MS-SWOTدر تحلیل مدیریت گردشگری شهری مطالعه موردی منطقه ۱۲ تهران پرداخته و در این مقاله به ترکیب مدل SWOT و ترکیب آن با تصمیم گیری چند گانه MADM پرداخته است.
تقوی، وارثی و تاجیک در مقاله ای تحت عنوان امکان سنجی توانمندی های گردشگری شهرستان گرگان و تنگناها و چالش های فراروی آن ضمن برشمردن نقاط قوت و ضعف گردشگری استان و تهدیدها و فرصت های محیطی به ارائه راهکار برای بهره بردای از آنها پرداخته اند.
ساریسیک، تورکایا و اوکوا (۲۰۱۱) در مقاله ای تحت عنوان چگونگی اداره منطقه گردشگری یاتچ ترکیه؟ بر اساس مدل SWOT به بررسی استراتژی های مرتبط در این زمینه پرداخته و نتیجه گرفته که رویکرد توسعه مثبت می باشد و باید از استراتژی های ارائه شده در جهت توسعه هر چه بیشتر آن بهره برد.
ژانگ (۲۰۱۲) در تحقیقی تحت عنوان بررسی استراتژی های توسعه گردشگری روستایی سوژو بر اساس مدلSWOT به بررسی نقاط قوت و ضعف می پردازد و نتیجه می گیرد که علی رغم مشکلات موجود گردشگری این منطقه دارای دوام و پایداری در آینده خواهد بود.
سنتوک (۲۰۱۲) در مقاله خود تحت عنوان ” مطالعه ای بر استفاده ابزار های مدیریت استراتژیک در صنعت هتلداری"به بررسی ابزارهای مدیرت استراتژیک که باعث افزایش عملکرد ، سوددهی و رضایت مشتریان در هتل ها می شود پرداخته و به این نتیجه می رسد که TQM و CRM در کنار برنامه ریزی استراتژیک بهترین راهکارها هستند و به طبقه بندی هتل ها در زمینه استفاده از ابزار های استراتژیک می پردازد.
در راستای پژوهش های انجام گرفته نگارنده در صدد بررسی نقاط ضعف و قوت و فرصت ها و تهدیدهای هتل های سنتی استان یزد است و راهبردها و استراتژی هایی را به منظور بهبودوضعیت این صنعت ارائه خواهد داد.
۱-۵ اهداف اساسی تحقیق
بررسی فرصت ها و تهدید های محیطی گردشگری استان یزد
بررسی ضعف ها و قوت های هتل های سنتی
دست یابی به راهکاری جهت بهره برداری هر چه بیشتر از منابع موجود با بهره گرفتن از ضعف ها و قوت های سازمانی هتل های سنتی
معرفی راهکارهایی جهت ایجاد کسب و کار گردشگری در زمینه هتلداری در شرایط مشابه با استان یزد مثل استان های کرمان اصفهان سمنان با بافت تاریخی مشابه
۱-۶ نتایج مورد استفاده پس از انجام تحقیق
این بررسی در صدد آن است که استراتژی های متفاوت را به عنوان راهکاری عملی برای هتل های سنتی استان یزد در وضعیت های ذیل بیابد.
استراتژی تهاجمی هتل های سنتی در وضعیت SO
استراتژی های تنوع هتل های سنتی در وضعیت ST
استراتژی های بازنگری هتل های سنتی در وضعیت WO
استراتژی های تدافعی( بقا) هتل های سنتی در وضعیت WT
۱-۷ تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم
۱-۷-۱ هتل
نوعی مکان مسکونی اجاره‌ای است که معمولاً برای مدت کوتاه به افراد اجاره داده می‌شود. هتل ها از امکانات اقامتی و  هُتِل یا مهمانخانه  گردشگری شهرها به حساب می‌آیند و بیشتر مورد استفادهمسافران و گردشگران قرار می‌گیرند. هتل ها دارای تعداد زیادی اتاق هستند که گاه به چند صد اتاق می‌رسد. علاوه بر اتاق‌ها و سوئیت‌های اقامتی، هتل ها دارای امکانات جنبی گوناگونی هستند. رستوران، استخر شنا، کافی شاپ و سالن اجتماعات نمونه‌هایی از امکانات هتل­ها هستند.
معمولاً مشتریان هتل در اتاقها و سوئیت هایی که دارای تخت خواب، توالت و حمام مجزا هستند ساکن می‌شوند. اتاقهای یک تخته و دوتخته مشتریان بیشتری دارند(فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۹)
علاوه بر آن هتلhotelاز واژه فرانسوی hôtelگرفته شده است که خود برگرفته از hôteبه معنای میزبان استhotelدر فرانسه اشاره به ساختمانی می‌کند که بازدید کننده زیادی داشته باشد. اما با ورود این واژه به زبان انگلیسی و سپس گسترش آن به سایر زبانها، معنای کاربردی هتل دگرگون شده و امروزه به نوع خاصی از مکانهای اقامتی برای مسافران اطلاق می‌شود .
۱-۷-۲ هتل سنتی
این هتل در مرکز شهرهای بزرگ و نزدیک مرکز شهر واقع شده است .این نوع از هتل ها، به خاطر خاص بودن سبک هنری و معماری خود شهره هستند. آنها معمولا کوچکتر از گراند هتل ها بوده و لولک بودن هدف اصلی آنها نیست،بلکه خود هدف اصلی بازدید هستند و در آن فضاهای زیادی برای گردهمایی ها و نمایشگاه ها در نظر گرفته شده است. کسانی که به قصد بازرگانی و تجارت مسافرت می کنند، می توانند برای جلسه ها و گردهمایی ها از آن استفاده کنند(طرح مطالعه جامعه گردشگری استان فارس، ۱۳۸۱).
۱-۷-۳ استان یزد
شهرستان یزد، مرکز استان و شهر یزد یکی از بهترین نمونه شهرهای «خشت خام» و «تاریخی» جهان است. وسعت این شهرستان ۲۴۹۱ کیلومتر مربع و شامل دو بخش «مرکزی» و «زارچ» با شهرهای یزد، حمیدیا، شاهدیه، زارچ و دهستان‌های فجر، فهرج، اله‌آباد و محمّدآباد است.