در این فصل روش شناسی کلی پژوهش شامل جامعه و نمونه آماری، نوع و روش پژوهش، روش جمع آوری داده ها، مراحل انجام پژوهش، سوالها و فرضیه ها و متغیر های پژوهش و روش آماری توضیح داده می شود.
۳-۲- جامعه آماری
جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع و یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آنها بپردازد . (سکاران ، ۱۳۸۰)
جامعه آماری این پژوهش ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان که در سال۱۳۹۴ مشغول به کار بوده اند .
۳-۳- روش نمونه گیری
گردآوری داده های مورد نیاز در پژوهشهای توصیفی به دو طریق امکان پذیر است :
الف) شمارش کامل افراد جامعه مورد مطالعه
ب( نمونه گیری و انتخاب نمونه معرف از جامعه
در پژوهشهای علوم رفتاری، نمونه گیری در مقایسه با شمارش کامل از چند جنبه برتری دارد ، از جمله :
۱-با صرفه تر بودن
۲-سرعت عمل و کوتاهتر بودن زمان مورد نیاز
۳-کیفیت داده ها از طریق دقت بیشتر در گردآوری و استخراج آنها (بازرگان و دیگران ، ۱۳۷۸)
نمونه برداری فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است، به طوری که با مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگیهای آزمودنیهای گروه نمونه قادر خواهیم بود این خصوصیات یا ویژگیها را به اعضای جامعه آماری تعمیم دهیم (سکاران ،۱۳۸۰)
دو نوع اصلی طرح نمونه برداری وجود دارد : نمونه برداری احتمالی و غیر احتمالی. در نمونه برداری احتمالی، اعضای جامعه شانس یا احتمال شناخته شده ای دارند که به عنوان آزمودنی گروه نمونه انتخاب شوند، در نمونه برداری غیر احتمالی عناصر با شانس شناخته شده یا از پیش تعیین شده ای به عنوان آزمودنی انتخاب نمی شوند. طرحهای نمونه برداری احتمالی موقعی به کار می رود که معرف بودن گروه نمونه برای اهداف تعمیم پذیری دارای اهمیت باشد ) سکاران ،۱۳۸۰ (نمونه گیری تصادفی )احتمالی ( شامل نمونه گیری تصادفی ساده ، منظم ، طبقه ای ، خوشه ای و چند مرحله ای می باشد که در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده است به این گونه که جامعه ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان طبقه بندی شده و سپس از میان آنها حجم نمونه برگزیده شده است.

۳-۴- حجم نمونه
در این مرحله، مسأله ای که بایستی به آن پرداخت، حجم نمونه و روش نمونه گیری است. تعمیم یافته های پژوهش از نمونه آماری به جامعه تحقیق همیشه رضایت بخش نیست؛ زیرا نمی توان در همه موارد اطمینان داشت که نمونه نمایانگر جامعه است، بلکه در برخی از موارد بین نمونه و جامعه اختلاف وجود دارد. اگر حجم نمونه خیلی بزرگ باشد، منابع هدر می شود و از سوی دیگر اگر نمونه خیلی کوچک باشد، دقت نتایج خیلی کم است و ممکن است، نتایج بیانگر حقایق و واقعیت های جامعه مورد بررسی نباشد. اما در صورتی که نمونه تصادفی انتخاب شود و حجم آن مناسب باشد، اختلاف بین نمونه و جامعه کاهش خواهد یافت. به منظور انتخاب حجم نمونه مناسب با توجّه به نوع و هدف پژوهش فرمول های گوناگونی از سوی صاحب نظران علم آمار مطرح شده است. برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان بهره گرفته شد. با توجه به اینکه جامعه آماری تحقیق یعنی تعداد ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان در حدود ۱۵۰ نفر می باشد، بنابراین طبق جدول ۱۰۰ نفر تعداد نمونه انتخاب و بین آنها پرسشنامه توزیع گردید.
۳-۵- روش تحقیق
نوع تحقیق را می توان بر اساس دو شاخص هدف و نحوه گردآوری داده ها تقسیم بندی نمود. نوع تحقیق بر اساس شاخص هدف به سه دسته: بنیادی، کاربردی و توسعه ای تقسیم می شود. بر اساس شاخص نحوه گردآوری داده ها تحقیقات به دو نوع اصلی توصیفی )غیرآزمایشی( و آزمایشی طبقه بندی می گردد. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی-توصیفی و انجام آن در قالب قیاسی-استقرایی است و این پژوهش از نوع دیگر تحلیلی-کاربردی می باشد لذا در نهایت نتایج آن به دیوان محاسبات استان گیلان، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان و اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان گیلان و تمام موسسات و دستگاه های اجرایی و دولتی که می خواهند و در نظر دارند تغییر سیستم بدهند ارائه خواهد شد.
۳-۶- قلمرو تحقیق
قلمرو زمانی: برای گردآوری داده ها در مورد متغیرهای تحقیق از داده های مقطعی آماری که از طریق روش نظر سنجی در سال۱۳۹۴ جمع آوری شده است، استفاده می شود.
قلمرو مکانی: از نظر مکانی تحقیق معطوف به کلیه ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان خواهد شد.
قلمرو موضوعی: با توجه به گستردگی و پیچیدگی موضوع پژوهش و همچنین به منظور استفاده هرچه بیشتر از توان، منابع و بررسی دقیق تر، موضوع محدود به ارزیابی مزایا ی جایگزینی حسابداری تعهدی بجای حسابداری نقدی از دیدگاه کاربران می شود.
۳-۷- روش و ابزار گردآوری
در این تحقیق جمع آوری داده ها پرسشنامه، مصاحبه و اسناد و مدارک می باشد که هر کدام از این ابزارها برای قسمتی از کار و جمع آوری داده های خاص بکار رفته اند که پرسشنامه رایج ترین ابزار تحقیق است که پاسخ به سئوالات آن، داده های مورد نیاز پژوهشگر را جمع آوری می کند. پرسشنامه مجموعه ای از سؤال هاست که پاسخ دهنده با مطالعه آن ها پاسخ لازم را ارائه می دهد. از پرسشنامه زمانی که بخواهیم اطّلاعات فراوانی را آسان و سریع به دست آوریم استفاده می شود. سؤال های پرسشنامه ممکن است باز پاسخ بوده و یا بسته پاسخ باشد )در این تحقیق سؤالات پرسشنامه از نوع بسته است(. در این تحقیق به دلیل سهولت آنالیز آماری و صرفه جویی در وقت پرسشنامه دارای سؤالات بسته پاسخ استفاده می شود. از جمله ابزار سنجش داده در تحقیقات علوم رفتاری و انسانی، مقیاس های اندازه گیری نگرش است. مقیاس اندازه گیری نگرش این پژوهش، از نوع طیف لیکرت است. ترتیب مقیاس طیف لیکرت در این پژوهش، از خیلی کم تا خیلی زیاد مرتب گردید. در این طیف خیلی کم ، امتیاز یک و خیلی زیاد، امتیاز پنج را به خود اختصاص می دهد. در این تحقیق جهت تعیین ارزیابی مزایا جایگزینی حسابداری مبنای تعهدی بجای حسابداری مبنای نقدی از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده می گردد.
در این تحقیق نیز در هنگام تهیه و تدوین مطالب و طراحی پرسشنامه و هنگام تکمیل و تجزیه و تحلیل پرسشنامه با افراد زیادی از جمله اساتید و مسئولین و ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان بحث و هم فکری بعمل آمد. درجدول (۱-۳) شاخصهای مورد نظر نشان داده شده است. پرسشنامه مذکور به صورت حضوری بین پاسخ دهندگان توزیع خواهد شد و شامل دو بخش می باشد، بخش اول آن مربوط به مشخصات فردی پاسخ دهندگان و شا مل سن، جنسیت ، میزان تحصیلات است و بخش دوم آن شامل ۱۸سوال است که مربوط به متغیرهای تحقیق می باشد.
جدول ۱-۳ : ابعاد پرسشنامه و سوالات متناسب